Библиотека в кармане -русские авторы

         

Колас Якуб - Асiнае Гняздо (На Белорусском Языке)


Якуб Колас
Асiнае гняздо
Даўно ўжо асталявалiся тут восы. Нi для кога гэта не было нi дзiвам, нi
клопатам вялiкiм: ну, жывуць - няхай сабе здаровыя жывуць. Чым, напрыклад, аса
горш ад авадня або сляпня! I то брыда, i то брыда. Але калi прырода пусцiла iх
на свет, то, можа, яна мела на гэта свой погляд.
Не мы будзем папраўляць тое, чаго недарабiла або перарабiла натура. Кепска
было толькi адно - восы залiшне высока неслi сябе i ўсiм у вочы казалi, што
восы - гаспадары над усiмi мошкамi на свеце, i крыху прыцiскалi другую
машкару. Карысным дзелам, як, напрыклад, збiраць па крышанчыку мёд, iм
[займацца] не хацелася, яны часта заляталi ў вуллi, паквапныя на дарэмшчынку,
i кралi або разбоем забiралi гатовае.
Праўда, не заўсёды ўдавалася iм гэта зладзейская работа, але клопату
рабiлi даволi працавiтым i спакойным пчолкам. А iншы раз пчолкi прытваралiся,
што нiчога не бачаць, каб толькi не рабiць калатнi, i дазвалялi iм жыць у тых
закутках, дзе жылi i самi.
Другая людская мошка сказала б за гэта дзякуй, а восы пазiралi на гэта
iначай, бо былi надта хванабэрыстыя.
- Э, - казаў iм самы галоўны, - будзьце смелымi: бачыце, як усе дагаджаюць
нам. Але каб быць смелым, то для гэтага трэба быць дужым, а каб быць дужым, то
трэба мець цвёрды грунт пад нагамi i ясна пачуваць i ведаць, дзеля чаго ты
жывеш на свеце. Чаго мы жывём? Жывём, каб панаваць. А каб магчы панаваць, то
трэба другiх заправiць служыць сабе. Дык дзе ж наш грунт? У чым наша сiла?
Восы маўчалi.
Я пэвен у тым, што некаторыя з iх ведалi адказ на гэта пытанне, -
прынамсi, такi, якi вымагаў асiны цар, але маўчалi: яны хацелi паказаць, што
iх самы галоўны i ёсць самы разумны. Колькi часу маўчаў i самы галоўны.
Пераканаўшыся, што нiхто з яго залежных не сцямiць адказаць, асiны цар
павярнуўся да сваiх залежных задам, паставiў угару вусы, вынуў джала i сказаў:
- Во ў чым наша сiла!
Усё асiнае гняздо так i загуло ад радасцi.
I пачалi восы гадаваць свае джалы. Пайшла трывога па ўсiм царстве ўсялякiх
кузурак: нядобрае, вiдаць, задумляюць гэтыя разбойнiкi восы.
На каго ж яны першыя накiнуцца? На каго рыхтуюць свае джалы?
Пчолы думалi, што на iх. Пакiдалi i яны збiраць мёд, давай таксама
вастрыць джалы. Няма чаго есцi зiмою, прыходзiцца часамi з голаду пухнуць.
Чмель, той самы спакойны i разважны чмель, што так хораша звiнеў вясною
над краскамi, пастанавiў:
- На нас, чмялёў, точаць свае зубы чортавы восы. Дык хвароба ж вам i скула
ў бакi!
Давай i чмялi глыбей рыцца ў зямлi, таўшчэй высцiлацца мохам.
- Будзе бура, бiцца будзем, - гуў цяпер сярдзiта чмель.
Мухi лёталi, як шалёныя, не ведаючы, за што ўляпiцца, i давай без толку
грызцi жывёлу i чалавека. Нават камар i той збiраў сiлы, не ведаючы сам
навошта.
Цяжка стала мошкам. Восы, бачачы ўсё гэта, яшчэ больш захванабэрылiся.
Каб крапчэй чуць пад нагамi грунт, схаўрусавалiся яны з шэршнямi. Яшчэ
большая трывога пайшла мiж машкары: шэршань - гэта не жарты. Перш-наперш велiч
яго кiдалася ўсiм у вочы - амаль не з вераб'я ростам. Сам такi рыжы - жывот ды
галава. Праўда, шчэплены яны вельмi тандэтна: варта было толькi крэпка
стукнуць у гэтага iдала, каб галава i жывот параскiдалiся кожнае па сабе.
Цяжка стала жыць мошкам.
Толькi i гутаркi было ў iх, што аб восах, аб iх хаўрусе з шэршнямi.
Да гэтай гутаркi сталi прылучацца чуткi аб тым, што восы пачалi накiдацца
i кусаць другiх мошак.
А шэршнi ўляцелi ў дупло асiны i выгналi адтуль камароў i мошак, i самi
сталi там жыць.
- Не, - гаварыў камар, - далей





Содержание раздела